- Γραβιάς, χάνι της-
- Το ονομαστό πανδοχείο γύρω από το οποίο δόθηκε μάχη που αποτέλεσε σύμβολο ηρωισμού στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης του 1821. Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Γερολέκα, στη βόρεια έξοδο του στενού της Άμπλιανης, μεταξύ Παρνασσού και Γκιόνας. Μετά τη θυσία του Διάκου στην Αλαμάνα, οι οπλαρχηγοί της Στερεάς Πανουργίας και Δυοβουνιώτης συσκέπτονταν μέσα στο χάνι για τον τρόπο ανακοπής της πορείας του Ομέρ Βρυώνη και του Κιοσέ Μεχμέτ, που με στρατό οκτώ χιλιάδων ανδρών βάδιζαν προς την Άμφισσα. Τότε κατέφτασε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 άντρες. Αποφασίστηκε οι κύριες δυνάμεις με τον Πανουργιά και τον Δυοβουνιώτη να καταλάβουν οχυρές θέσεις δεξιά και αριστερά της διάβασης και ο Ανδρούτσος να προβάλει άμυνα μέσα από το χάνι. Μαζί του κλείστηκαν ο Γκούρας και άλλοι εκατό άνδρες. Η τουρκική προφυλακή πλησίασε τις πρωινές ώρες στις 8 Μαΐου 1821 και έως το μεσημέρι οι υπερασπιστές της Γ. απέκρουσαν τρεις λυσσώδεις εφόδους. Το απόγευμα οι Τούρκοι επιχείρησαν και άλλη έφοδο, αλλά υποχώρησαν με σωρούς πτωμάτων. Όταν έδυσε ο ήλιος, οι πασάδες διέταξαν αποκλεισμό του πανδοχείου και τη μεταφορά κανονιών από τη Λαμία για την εκπόρθησή του. Τη νύχτα όμως, οι υπερασπιστές κατόρθωσαν να ξεφύγουν όλοι σώοι. Άφησαν στο χάνι μόνο δύο νεκρούς, από τις επιθέσεις της ημέρας, ενώ οι τουρκικές απώλειες έφτασαν τους 423 άντρες. Η άμυνα της Γραβιάς ωφέλησε ψυχολογικά τον Αγώνα που ήταν ακόμα στις αρχές του και ταυτόχρονα απέτρεψε τα σχέδια των πασάδων να καταλάβουν την Άμφισσα.
Dictionary of Greek. 2013.